Τι είχαμε τι χάσαμε

Έχοντας φτάσει προ των πυλών για την επίσημη έναρξη του καλοκαιριού, συνειδητοποιεί κανείς ότι έχουμε φτάσει ουσιαστικά και στα μέσα της χρονιάς. Μια καλή δικαιολογία για να κάνει ο καθένας ένα πρώτο προσωπικό απολογισμό. Να δει τι είχε, τι έχασε, τι κατάφερε, που απέτυχε.

Το τέλος κάθε χρονιάς μας βρίσκει σκεπτικούς, για το πως πέρασε, τι καταφέραμε και τι όχι. Ακόμα περισσότεροι φροντίζουμε να βάζουμε τους στόχους μας για την νέα χρονιά. Στόχους που οι περισσότεροι έχουν ξεχάσει πριν καν τελειώσει ο Ιανουάριος.

Είναι στην φύση του ανθρώπου να ελπίζει, να βάζει στόχους αλλά και να ξεχνάει. Έτσι εάν οι στόχοι δεν έχουν πλαισιωθεί από συγκεκριμένα κίνητρα, είναι καταδικασμένοι να μην επιτευχθούν ποτέ. Και όταν ένα στόχος δεν έχει πιθανότητα να πραγματοποιηθεί είναι όνειρο ή σωστότερα είναι ευχή. Αλίμονο όμως στον άνθρωπο που όλοι του οι στόχοι είναι ευχές. Αλίμονο όταν περιμένουμε ότι όλα θα γίνουν κατά ενα μαγικό τρόπο από μόνα τους. Διότι τότε είμαστε πραγματικά άξιοι της μοίρας μας. 

Με την άφιξη του καλοκαιριού μας δίνεται μια ακόμα ευκαιρία. Μπορούμε να συγκεντρώσουμε την πορεία που έχουμε διαγράψει μέχρι τώρα, να κάνουμε την αυτοκριτική μας, να οδηγηθούμε σε ουσιώδη συμπεράσματα και να χαράξουμε την πορεία μας για το υπόλοιπο της χρονιάς. Η διαδικασία για τον καθένα είναι διαφορετική, το ίδιο και η μέθοδος, πολύ δε περισσότερο τα συμπεράσματα που θα βγουν. Είναι βέβαια ξεκάθαρο ότι η ουσία αυτής της διαδικασίας είναι να μην αισθανθούμε πιεσμένοι από το αποτέλεσμα, αλλά υπεύθυνοι και πιο ασφαλείς για τα βήματα που θα σχεδιάσουμε.

Σε μια εποχή που η αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα δεν είναι ένα κλισέ που χρησιμοποίησαν παλαιότερα οι ματαιόδοξοι άνθρωποι αλλά μια σκληρή πραγματικότητα, το να υπολογίζεις τα βήματα που θα κάνεις είναι πιο σοφό από ποτέ. Βήματα προσεχτικά μα και τολμηρά, βήματα σταθερά μα και γρήγορα. Ο στάσιμος πλέον κινδυνεύει.

Οι στόχοι που θα μπουν δεν είναι απαραίτητο να ορίσουν την ζωή μας και να περιορίσουν τις επιλογές μας. Είναι περισσότερο χάραξη μιας πορείας προς ένα σημείο. Στην διαδρομή μπορούμε να παρεκκλίνουμε, να βρούμε ένα πιο προσιτό στόχο, μια καλύτερη πορεία. Άλλωστε όπως ποικιλοτρόπως έχει ερμηνευτεί, ευτυχία δεν είναι ο προορισμός αλλά το ταξίδι.

Ας αδράξουμε λοιπόν την ευκαιρία που μας δίνεται χρονικά με την πάροδο του Μαΐου και ας αναλογιστούμε που ήμασταν, που είμαστε, που θα θέλαμε και πως μπορούμε να φτάσουμε. Ας μην μείνουμε πίσω και ας απολαύσουμε το ταξίδι. Άλλωστε όπως λέει και το γνωστό λαϊκό άσμα "Τι είχαμε τι χάσαμε..."

Ι.Μ.

Χειμερία νάρκη

Με τον όρο χειμερία νάρκη χαρακτηρίζεται μια κατάσταση μακράς ύπνωσης στην οποία βρίσκονται πολλά ζώα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Υπάρχουν βέβαια ζώα που κατά περιπτώσεις βρίσκονται σε ένα είδος χειμερίας νάρκης ανεξαρτήτως της εποχής. Αυτά τα ζώα δεν είναι άλλα από τους ανθρώπους.

Στην φύση η χειμερία νάρκη είναι ένα φυσικός μηχανισμός με τον οποίο τα ζώα ανταπεξέρχονται στις δύσκολες ημέρες του χειμώνα. Βυθισμένα μέσα στην βαθιά ύπνωση και έχοντας συσσωρεύσει λίπος από τις προηγούμενες εποχές δεν αντιμετωπίζουν άμεσα τα προβλήματα του χειμώνα, αντιθέτως κλείνουν τα μάτια και περιμένουν να περάσει.

Αποδεχόμενοι ότι η διαδικασία αυτή δημιουργήθηκε από την φύση για την φύση, φυσικό είναι να έχει και θετικά αποτελέσματα. Κάτι που δεν ισχύει στις περιπτώσεις των ανθρώπων.

Έτσι έχουμε ανθρώπους που σε καλούς καιρούς έχουν συσσωρεύσει λίπος και σαν φτάσουν τα δύσκολα το σύστημα φρόντισε να τους κάνει να κλείνουν τα μάτια, να αδιαφορούν, να πιστεύουν ότι χωρίς να κάνουν τίποτα ουσιαστικό το πρόβλημα θα λυθεί με τον καιρό από μόνο του και έτσι όλο και περισσότερο χρησιμοποιούσαν λίπος, όλο και περισσότερο έκλειναν πιο δυνατά τα μάτια, τα αυτιά και στην συνέχεια το στόμα.

Δεδομένου όμως ότι αυτή η ύπνωση δεν ήταν φυσικό κομμάτι μιας διαδικασίας αλλά ένα εργαλείο από κάποιους ώστε να κάνουν ότι ήθελαν ανενόχλητοι, μερικοί δεν άντεξαν και άρχισαν να ανοίγουν το στόμα τους και να μιλούν. Όλοι όσοι ήταν βολεμένοι με την ύπνωση που επικρατούσε προσπαθούσαν να τους το κλείσουν ή να καλύψουν τις φωνές με κάτι άλλο. Το τι, είναι εξαιρετικά απλό. Όμορφα νανουρίσματα και μεγάλα παραμύθια, ώστε ο κόσμος να συνεχίσει να κοιμάται. Ύπνο δικαίου όπως λέει ο σοφός ελληνικός λαός. 

Δυστυχώς για αυτούς και ευτυχώς για εμάς το πρόβλημα έγινε τόσο μεγάλο που οι φωνές έγιναν πιο δυνατές από τα νανουρίσματα, που σαν ακούστηκαν αλυσιδωτά, άρχισαν να ξυπνούν και τον υπόλοιπο κόσμο. Το λίπος σχεδόν χάθηκε και πλέον όλοι αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να δράσουν, να σταματήσουν να ακούνε τα όμορφα ψέματα. Πρέπει να αντιμετωπίσουν την άσχημη αλήθεια.

Καλά μας ξυπνητούρια... 

Ι.Μ.

Ορθοπεταλιές

"Και τώρα στον αγώνα, ξανά απ' την αρχή.
 Φόρτσα στο πεντάλι, να 'ρθουνε κι οι άλλοι
πάμε για ορθοπεταλιές.
Τα ποδήλατά μας, όπως τα όνειρά μας
ξέρουν από ανηφοριές" *

"Εάν μάθεις ισορροπία στο ποδήλατο θα το θυμάσαι για μια ζωή." Έτσι μας έλεγαν σαν ήμασταν παιδιά όταν ερχόμασταν για πρώτη φορά σε επαφή με τον θαυμαστό κόσμο του ποδηλάτου.

Η εμπειρία της ταχύτητας, της ελευθερίας, που ερχόταν από την κάλυψη μεγάλων αποστάσεων σε μικρό χρόνο, αλλά και της πτώσης από μια λάθος πεταλιά υπάρχουν, αν και βαθιά, μέσα μας χαραγμένες.

Δυστυχώς όμως σαν μεγάλωνες η χρήση του ποδηλάτου, τουλάχιστον μέχρι και πριν 3-4 χρόνια, ήταν ταμπού. Για να κάνει κάποιος ποδήλατο θα έπρεπε είτε να έιναι μικρό παιδί ή επαγγελματίας αθλητής. Οποιονδήποτε άλλο τον κοίταζαν περίεργα και συνήθως τον ακολουθούσαν κοροϊδευτικά σχόλια.

Η μόδα του ποδηλάτου που τυχαία (;) συνέπεσε με τα αρχικά στάδια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα ήρθε για να αλλάξει αυτή την νοοτροπία σε πολύ κόσμο. Οργανώθηκαν ομάδες ανθρώπων που άρχισαν να κατακλύζουν τους δρόμους της Αθήνας, με ανάλογες κινητοποιήσεις να λαμβάνουν τόπο σε όλη την χώρα.

Έτσι πολλοί θυμήθηκαν, και ακόμα περισσότεροι, έμαθαν ότι το ποδήλατο δεν είναι μόδα αλλά τρόπος ζωής, πολιτισμός, υγεία και πολλά άλλα. Οι συγκεντρώσεις αυτές έφεραν τους ανθρώπους κοντά με όλες τις έννοιες. Η επικοινωνία αναπτύχθηκε μέσα από τις συζητήσεις και ταυτόχρονα ο κόσμος άρχισε να ανακαλύπτει και πάλι την πόλη του, μέσα από μια διαφορετική οπτική γωνία.

Η νέα αντίληψη που διαμόρφωσαν για και από το ποδήλατο, πιθανόν να οδήγησε πολλούς ώστε να αναθεωρήσουν τις αντιλήψεις τους για πολλά πράγματα στην ζωή τους. Μέσα σε αυτά και η πολιτική κατάσταση στην χώρα, που πλέον απασχολεί κάθε κάτοικο της Ελλάδας και όχι μόνο.

Γιατί αυτοί που κατάφεραν να ξεκολλήσουν από τους ωραίους καναπέδες και τις μεγάλες τηλεοράσεις, πλέον έβλεπαν τα πράγματα με τα μάτια τους και άκουγαν πέντε, δέκα διαφορετικές γνώμες πέρα από αυτές που "σερβίρονται" από τα κατευθυνόμενα (τουλάχιστον στην πλειονότητα) μέσα μαζική ενημέρωσης.

 Έμαθαν και αντιλήφθηκαν ότι για να ανέβεις και την πιο μεγάλη ανηφόρα δεν χρειάζεσαι να επιλέξεις ανάμεσα στο αμάξι ή να πάς με τα πόδια, αλλά ότι υπάρχει και το ποδήλατο.

Έτσι ξεφύγανε από όμορφα τακτοποιημένους μονόδρομους και άρχισαν να εξετάζουν και άλλα μονοπάτια που μπορούν να τους φτάσουν στον ίδιο προορισμό.

Η αλήθεια είναι ότι έχουμε δρόμο ακόμα, ή καλύτερα να πω έχουμε πολύ πετάλι. Το ευχάριστο είναι όμως ότι έχουμε μπει σε ένα νέο μονοπάτι σαν έθνος ξεφεύγοντας για λίγο από τους μονόδρομους.

Αξίζει να κάνουμε και τις απαραίτητες ορθοπεταλιές ώστε να παραμείνουμε σε αυτό το μονοπάτι και να αποδείξουμε στους εαυτούς μας πρωτύτερα ότι θα τα καταφέρουμε να φτάσουμε στον προορισμό μας. Άλλωστε δεν θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία μας που θα δείξουμε τον δρόμο...

* Κώστας Μακεδόνας Δίσκος: Πάμε για ορθοπεταλίες 1996

Ι.Μ.

Καταλογισμός

Είναι η λέξη που θα έπρεπε να αντιπροσωπεύει τους πάντες αυτό τον καιρό.
Η σημασία της λέξης καταλογισμός κατά το ποινικό δίκαιο είναι η χρέωση μιας πράξης σε κάποιον. Βέβαια για να προχωρήσουμε στην πράξη του καταλογισμού και να λάβουμε απτά αποτελέσματα θα πρέπει ο κατηγορούμενος να έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τον καταλογισμό. Αν είναι ακαταλόγιστος δεν μπορούμε να του περάσουμε την μομφή καταλογισμού στον εσωτερικό του κόσμο.

Εάν κάποιος δεν μπορεί να συμμορφωθεί τότε είναι ανίκανος να καταλογιστεί και εάν σε κάποιον δεν μπορεί να του καταλογιστεί αυτό που έκανε τότε είναι αθώος.

Πέρα βέβαια από τις ερμηνείες που δίνει το Ποινικό Δίκαιο υπάρχουν και άλλοι σκοποί που χρησιμοποιείται ο καταλογισμός όπως πολύ απλά η χρέωση μιας πράξης σε κάποιον άλλο την στιγμή που υπαίτιος μερικώς ή ολικώς είναι ο κατήγορος.

Έτσι συνθέτεται το σκηνικό αυτή την περίοδο στην χώρα μας αλλά και στην ευρύτερη περιοχή (βλέπε Ευρώπη). Όλοι... και όταν λέμε όλοι εννοούμε όλοι, φροντίζουν να καταλογίζουν ευθύνες σε άλλους που είτε είναι συνυπεύθυνοι είτε ευθύνονται μοναδικά.

Το στενάχωρο στην όλη υπόθεση είναι ότι δεν συμμορφώνεται κανείς και έτσι με αυτή την στάση δεν μπορεί να ευσταθεί κανένας καταλογισμός, άρα δια μαγείας όλοι είναι αθώοι.

Αθώος ο κόσμος που έβαλε τους φασίστες στην βουλή (δεν το ήθελε τον ανάγκασαν τα άλλα κόμματα, άλλωστε είναι μόδα να αναφέρεις τους φασίστες αυτές τις μέρες) αθώα τα λοιπά κόμματα για τα μνημόνια μιας και έκαναν ότι τους έλεγαν για να μείνει η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αθώα και η Ευρωπαϊκή Ένωση μιας και στην Ελλάδα τα δημοσιονομικά ήταν χάλια και έπρεπε να μας βοηθήσουν επειδή είμαστε Ευρωπαίοι.

Θα είναι πραγματικά ενδιαφέρον όταν όλα πάρουν τον δρόμο τους, είτε καλό είτε άσχημο, αν θα κάτσουν όλοι (συνεχίζω να εννοώ όλοι) να κάνουν τον προσωπικό τους ΑΠΟλογισμό έτσι όμορφα όπως κάνουν τους καταλογισμούς τώρα.

Ι.Μ.

Μάθε παιδί μου γράμματα

Τον τελευταίο καιρό προς ευχάριστη έκπληξη όλων μας ή τουλάχιστον αρκετών, έχουν αυξηθεί οι πραγματικά ελεύθερες φωνές στην Ελλάδα.

Μετά από μια μακρά περίοδο κατευθυνόμενης ειδησεογραφίας και την ανησυχία που προκαλούσε η απομάκρυνση ή ακόμα και ο ανεπάντεχος θάνατος μερίδας δημοσιογράφων (βλέπε troktiko), στέλνοντας έμμεσα μηνύματα σε όποιον προσπαθούσε να σηκώσει το κεφάλι, έρχεται μια ευχάριστη νότα αλλαγής.

Έχουν πλέον δημιουργηθεί ντοκιμαντέρ Ελληνικής παραγωγής και θεματολογίας, ανεξάρτητος έντυπος τύπος καθώς και ραδιοφωνικές εκπομπές που λένε τα πράγματα με το όνομα τους. Όχι αόριστα, όχι γενικά. Με το όνομα τους.

Ίσως αυτό το νέο κύμα να δημιουργήθηκε την στιγμή που ο κόσμος το είχε πιο πολύ ανάγκη. Την στιγμή που χρειάζεται να μάθει τι έχει γίνει και ποιοι το έχουν κάνει, όχι για να ικανοποιήσει την "κουτσομπολίστικη" περιέργεια του αλλά για να πάρει αποφάσεις. Αποφάσεις που θα κρίνουν την ζωή του και πιθανότατα και την ζωή των επόμενων γενιών. Ιστορικές αποφάσεις όπως ακούγεται τις τελευταίες μέρες.

Η αλήθεια βέβαια είναι ότι εάν κάποιος πραγματικά ήθελα να ψάξει θα έβρισκε. Αλλά έπρεπε να ψάξει.

Ένα πραγματικά όμορφο παράδειγμα είναι το "Μάθε παιδί μου γράμματα" μια ταινία του 1981, όπου αν την δει κανείς προσεκτικά θα δει πλήθος μηνυμάτων και αληθειών.

Η ταινία πέρα από αλήθειες όμως και μηνύματα θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι και προφητική, όταν ο Κώστας Τσάκωνας, σε μια σκηνή από την ταινία, περιγράφει καθαρότατα τον ρόλο της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.

Προφητικός ο λόγος του ή μήπως υπήρχε από πάντα ένα σχέδιο; Ένα σχέδιο που προσπαθούσαν κάποιοι να το πουν αλλά πολλοί λίγοι άκουγαν.

Όσο ψάχνει κανείς τα παραδείγματα πληθαίνουν, που σημαίνει ότι μερικοί ήξεραν, έμαθαν, έλεγαν, ελάχιστοι όμως ασχολήθηκαν. Και όταν στο αντίπαλο στρατόπεδο έχεις να αντιμετωπίσεις χρήματα, συμφέροντα και εξουσία τότε το παιχνίδι είναι χαμένο. Χαμένο όταν δεν υπάρχει ενδιαφέρον όταν δεν υπάρχει θέληση, που δείχνει να βρίσκεται στις μέρες μας ολοένα και περισσότερο.

Ο κόσμος λοιπόν, πλέον ψάχνει και βρίσκει. Δικαιώνοντας έτσι το παρελθόν που έλεγε μάθε παιδί μου γράμματα, διότι με αυτά τα γράμματα θα μπορέσεις να ψάξεις και να βρεις, έστω και στην ύστατη στιγμή.

Το  μόνο που μένει αφού ψάχνουμε και βρίσκουμε είναι να δούμε ... μάθαμε...;

Ι.Μ.

Επαγγελματικός προσανατολισμός

Άνοιξη και κουνούπια

Φτάνοντας ένα μήνα πριν την έναρξη του καλοκαιριού καταφέραμε να καταλάβουμε ότι έχει έρθει ήδη η άνοιξη.
Με αφορμή την εργατική πρωτομαγιά πλήθος κόσμου έτρεξε στην ύπαιθρο ώστε να "πιάσει" τον Μάη. Στην ύπαιθρο όμως τους περίμεναν με ανοικτές αγκάλες και πλήθος κουνουπιών.
Έτσι την στιγμή που τα παιδιά έπαιζαν μέσα στο καταπράσινο τοπίο, οι μεγαλύτεροι απολάμβαναν μεζέδες και το δροσερό αεράκι έπαιζε μουσική μέσα στις πευκοβελόνες, ένα αντίστοιχο φαγοπότι είχε στηθεί και από τα κουνούπια σε χέρια, αγκώνες, σβέρκους.
Ήταν πια πολύ αργά όταν οι περισσότεροι το αντιλήφθηκαν. Έτσι είναι σχεδιασμένα από την φύση μερικά πράγματα. Τον εχθρό δεν το βλέπεις πάντα, πολλές φορές όμως βρίσκεται εκει, στην χαρά σου, όπου φροντίζει και την δική του χαρά. Μόνο όταν είναι αργά θα αντιληφθείς ότι υπήρχε.

Πόσο το παραπάνω σκηνικό μοιάζει με την Ελλάδα των τελευταίων δεκαετιών. Ο κόσμος μέσα στην τρελή χαρά, με τους παχυλούς μισθούς, τα λούσα και την ψευτογκλαμουριά, την στιγμή που οι τράπεζες σιγά σιγά τους ρουφούσαν το αίμα.
Λίγοι το αντιλαμβάνονταν ακόμα λιγότεροι έκαναν κάτι για αυτό. Οι περισσότεροι συνέχιζαν να περνούν καλά χωρίς να δίνουν σημασία στα τσιμπήματα και στις μικρές ενοχλήσεις.

Να όμως που ήρθε ο καιρός που τα μικρά αυτά τσιμπήματα έχουν φέρει μεγάλα εξογκώματα και ακόμα μεγαλύτερη φαγούρα... σε όλους όμως.


Ι.Μ.